Bladerend over een forum kwam ik het bovenstaande filmpje over boogschieten tegen. Het laat zien hoe de Deense boogschutter Lars Andersen de meest bizarre stunts uithaalt met pijl en boog, zoals het doormidden schieten van een pijl die op hem wordt geschoten en het snel achter elkaar schieten met drie pijlen in 0,6 seconden. Alleen al deze knappe prestaties maken de video het kijken waard.
Archery. You’re doing it wrong.
Tijdens de beelden wordt ook interessante achtergrondinformatie verteld. Er wordt gesteld dat Hollywood het boogschieten ‘verkeerd’ weergeeft in films, zoals de Hunger Games, Lord of the Rings, etc.
De acteurs dragen pijlenkokers op de rug en plaatsen de pijl aan de linkerkant van hun boog. De pijlenkoker op de rug bleef onhandig achter obstakels steken of de pijlen vielen eruit. Het plaatsen van de pijlen links van de boog, maakt het nodig dat de schutter over moet pakken voordat kan worden geschoten. Dit soort inefficiënties zijn in een film niet zo erg. In een reëel gevecht kunnen ze dodelijk zijn.
Lars is tot dit ‘vernieuwende’ inzicht gekomen door het bestuderen van historische boeken en kunst. Op basis daarvan stelt hij dat zo’n 5000 jaar geleden boogschutters de pijlen in de hand vasthielden en schoten met de pijlen rechts van hun boog. Hierdoor konden zij snel met grootte kracht en nauwkeurigheid schieten. Hij heeft dit geoefend en het resultaat wordt gedemonstreerd in het verbluffende filmpje.
Hollywood en sport
Nu ben ik niet echt verbaasd dat Hollywood niet realistisch is, maar volgens het filmpje schieten moderne boogschutters ook met de ‘verkeerde’ hand. Dit is verklaarbaar omdat in de sport boogschieten de beoefenaar uit stilstand schiet en alle tijd heeft voor het raken van de roos.
Laten we voordat ik verder schrijf vooropstellen dat ik niet voldoende kennis bezit van boogschieten of kyudo om de visie van Lars Andersen te beoordelen. Daarnaast is beoefenen van boogschieten als sport natuurlijk prima en dan is wellicht wendbaarheid en snelheid minder belangrijk. Ik wil wel een analogie met judo maken.
- Essentie van budo
Lars traint niet boogschieten als moderne sport. Hij richt zich op het traditionele boogschieten en legt de nadruk op het goed bestuderen van historie. Daarnaast haalt hij volgens mij veel plezier uit stunten!
Ik denk dat het voor een judoka ook belangrijk is om te weten waarom hij traint. Doe je puur budo voor recreatie, dan is realiteit en historie van ondergeschikt belang. Beoefen je judo als wedstrijdsport, dan zijn technieken die niet toegestaan zijn in wedstrijden minder relevant.
Wanneer je judo traint voor ontwikkeling van lichaam en geest, optimaal gebruik van energie en zelfverdediging wordt het vermijden van valkuilen zoals in de video belangrijk. Je wilt dan bijvoorbeeld effectieve technieken die niet langer toegestaan zijn in wedstrijden beheersen. Denk aan bijvoorbeeld kata-guruma, morote-gari en sukui-nage.
Daarnaast wil je wellicht kime-no-kata en Kodokan goshin-jutsu bestuderen voor concepten zoals zanshin, maai en atemi. Je wilt ook meer weten over tradities en cultuur, omdat zij nauw verbonden zijn met de deugden van budo. Je zult net als Lars Andersen niet alleen kunnen uitvoeren, maar ook begrijpen waarom je iets doet. Bijvoorbeeld in het judo is het maken van een buiging een loze handeling zonder begrip van de achterliggende betekenis.
- Omote en ura
Voor het begrijpen van vechtkunsten zijn omote (voorkant / zichtbaar) en ura (achterkant / verborgen) dan ook belangrijk. In de analogie met de video is het niet alleen belangrijk dat Lars Andersen constateerde dat boogschutters vroeger schoten met de pijlen in de hand en rechts van de boog. Hij onderzocht ook de redenen hiervoor die niet direct zichtbaar waren.
Met judo is het vergelijkbaar. Als je een buiging maakt kun je zien of iemand vanuit de boven- of onderrug buigt, met welke hoek en andere zichtbare zaken (omote). Daarnaast is ook de achterliggende intentie belangrijk, bijvoorbeeld het uiten van respect (ura) van groot belang.
Een ander voorbeeld is het ju-no-kata. Je kunt alleen ‘rare’ handelingen zien (omote). Dit terwijl er veel aanvallen en verdedigingen in verborgen zitten en het ook een manier is voor het bereiken van een kalme geest (ura). Zoals mijn leraar zegt: “Je kunt wel kijken en toch niets zien.”
Judo verliest veel van zijn kwaliteit als mensen alleen aandacht hebben voor het direct zichtbare (omote). Goed begrijpen is dus naast het bestuderen van het zichtbare ook zoeken wat in eerste instantie verborgen is (ura).
- Onderzoek is belangrijk
Voor een goed begrip van omote en ura is een onderzoekende houding nodig. Ik merk zelf dat dit in de wereld van budo niet altijd vanzelfsprekend is. In de video maakt Lars Andersen (een deel van) zijn bronnen bekend. Dit maakt een discussie sterker, omdat de bronnen kunnen worden geanalyseerd. Bronnen die elkaar tegenspreken kunnen worden vergeleken, zodat een zinvolle discussie ontstaat.
Daarnaast gaat de discussie niet alleen over het zichtbare (de pijlen in de hand en rechts van de boog). Het gaat ook vooral om de verklaring (wendbaarheid en sneller schieten). De verklaring wordt daarna ook nog eens in de praktijk getoetst, waardoor zinvolle informatie wordt verkregen.
Een zinvolle discussie is mogelijk op basis van degelijk onderzoek. Ik heb weleens meegemaakt dat judoka elkaar tegenspreken op basis van de woorden van één leraar (argumentum ad verecundiam). Het wordt dan snel een zinloze discussie. Dit doet mij denken aan een uitspraak van de Japanse dichter Basho: “Treed niet in de voetsporen van de oude meesters, zoek waarna zij zochten.”
Gelukkig heb ik ook vaak interessante discussies gehad. Bijvoorbeeld over de slag in het nage-no-kata. In de gedachtewisseling werd gerefereerd naar verschillende video’s en boeken. Echter de nadruk lag vooral op het begrijpen wat de invloed was van verschillende uitvoeringen en intenties van de slag. Natuurlijk met veel experimenteren op de tatami in plaats van overleggen.
Illusies doorbreken
Tot slot een bekende uitspraak van Friedrich Nietzsche: “Waarheden zijn illusies waarvan men vergeten is dat het illusies zijn”. Er bestaan geen absolute waarheden. Hoogstens een relatieve waarheid die geldig is tot het tegendeel is bewezen. Dit is voor mij een belangrijk geheugensteuntje om open te staan voor nieuwe inzichten.
De video over boogschieten heeft mij in ieder geval geïnspireerd naar het meer zoeken van omote en ura. Naast het zien van het direct zichtbare, dus ook zoeken naar wat niet direct zichtbaar is. Hopelijk op dusdanige wijze dat ik met judo verschillende doelen kan nastreven. Ontwikkeling van lichaam en geest, optimaal gebruik van energie en zelfverdediging.