Je bekijkt nu Klassiek en romantiek

Klassiek en romantiek

  • Bericht reacties:0 Reacties

Kun je nog wel genieten als je alle details kent? Dat is een vraag die mij de afgelopen tijd bezig heeft gehouden. Voor mijn verjaardag vorig jaar kreeg ik van mijn vrienden een bezoek aan de theatervoorstelling van de Golden Earring cadeau. Op 3 februari 2015 was het eindelijk zover. Het concert waar ik zo naar uitkeek! Toch kon ik in eerste instantie moeilijk genieten van de voorstelling.

Klassiek versus romantiek

Een tijdje voor het concert las ik het boek Zen and the Art of Motorcycle Maintenance van Robert Pirsig. Geen eenvoudig boek, maar zeer de moeite waard. Het beschrijft een motortrip van een vader met zijn zoon afgewisseld met filosofische discussies door de verteller.

Vooral het begin van het boek is erg interessant. Hier vertelt de auteur over het klassieke (classic) en romantische (romantic) begrip. Hieronder een citaat voor een globaal beeld van deze twee denkbeelden.

“A classical understanding sees the world primarily as underlying form itself. A romantic understandig sees it primarily in term of immediate appearance. If you were to show an engine or a mechanical drawing or electronic schematic to a romantic it is unlikely he would see much of interest in it. Is has no appeal because the reality he sees is its surface. Dull, complex lists of names, lines and numbers. Nothing interesting. But if you were to show the same blueprint of schematic or give the same description to a classical person he might look at it and then become fascinated by it because he sees that within the lines and shapes and symbols is a tremendous richness of underlying form.”

Romantiek

In het boek wordt het romantische begrip vergeleken met motorrijden en genieten van het moment. Het voelen van de wind en de ervaring van vrijheid.

“The romantic mode is primarily inspirational, imaginative, creative, intuitive. Feelings rather than facts predominate. “Art” when it is opposed to “Science” is often romantic. It does not proceed by reason or by laws. It proceeds by feeling, intuition and esthetic conscience.”

Klassiek

Het klassieke begrip wordt geassocieerd met het motoronderhoud. Voor motoronderhoud is kennis nodig van onderdelen en hun onderlinge samenhang. Op deze wijze kunnen (mogelijke) storingen in een vroeg stadium worden verholpen.

“The classic mode, by contrast, proceeds by reason and by laws – which are themselves underlying forms of thought and behaviour.”

Het klassieke begrip is niet beter dan het romantische begrip of andersom. Ze vullen elkaar aan. Het heeft het mij enorm geholpen dat ik bewust werd van deze verschillende denkbeelden.

Sleepwalking

Daar zat ik dan op de achterste rij in de Rijswijkse schouwburg. De lichten gaan uit en vier mannen op leeftijd verschijnen op het podium. Barry Hay roept iets en de Golden Earring begint met het spelen van hun rijke verzameling klassiekers.

Ik probeer als gitarist alles te volgen. Wat speelt Rinus voor bijzondere baspartij door het nummer heen en hoe wordt de basgitaar gedragen door Cesar op de drums? Wat voor akkoorden pakt George en in welke toonladder soleert hij? Is dit nog wel een vierkwartsmaat?

Door de noten kon ik de muziek niet meer horen. Ik was alleen maar gefocust op de afzonderlijke instrumenten en het ‘begrijpen’ hiervan, dat ik weinig tijd had om te genieten. Ik zou en moest de basgitaar in “Sleepwalking” en de relatie tot de rest van de muziek verklaren met de beperkte muziektheorie die ik bezit.

Zen and the Art of Music

Op gegeven moment begon het te dagen. Ik zat duidelijk in het klassieke begrip. Ergens genoot ik van de muziek, maar er was een soort terughoudendheid. Veel kon ik niet verklaren en dat leidde tot frustratie. Kort daarna kwam de pauze en besprak ik met mijn bandleden en vrienden alles wat ons was opgevallen, maar dit hield ik voor me.

Na de pauze kon ik meer genieten van de Golden Earring. Misschien hadden deze topmuzikanten de smaak te pakken en speelden ze beter. Echter denk ik dat het kwam, omdat ik geschakeld had naar het romantische begrip.

De muzieknoten analyseerde ik niet langer, maar ik genoot van het moment. Niet langer dacht ik aan maatsoorten, toonladders en harmonisatie. Ik hoorde nu het geheel. Sommige nummers kon ik echt voelen. Zonder enige terughoudendheid. Ik genoot volledig van het optreden.

Clinic Kodokan nage-no-kata

Peter Tümmers en Sebastiaan Fransen tijdens een clinic Kodokan nage-no-kataGisteren was ik als secretaris van de Kata Werkgroep Judo Zuid-Holland aanwezig bij een clinic die we organiseerden in Ridderkerk. Peter Tümmers legde vakkundig de details uit van het Kodokan nage-no-kata.

Ik genoot van de aandacht voor de details, zoals wat is de relatie tot de worp en maai (gevechtsafstanden) bij seoi-nage en hoe is de timing van okuri-ashi-harai? Het bestuderen van vooral ura (zie ook Waarheden en illusies). Alle principes en logica in het kata. Ik ging er volledig in op. Het klassieke begrip.

Tijdens de demonstraties van de judoka voor de groep genoot ik ook. Ik keek naar de buitenkant, vooral omote. De gracieuze bewegingen waarbij tori de uke controleert en werpt. De stilte en aandacht in de zaal gevolgd door het denderende geluid van de val van uke. De expressie van de judoka die een strijd voerde. Het romantische begrip.

Wie wint? Klassiek of romantiek?

Beide denkbeelden hebben een praktisch nut. Als ik muziek schrijf met mijn band, dan kan bepaalde muziektheorie worden toegepast. Hierdoor kan een nieuw nummer efficiënt worden geschreven. Het klassieke begrip leidt dan tot een snel resultaat.

Optreden van 0900-VIKTOR
©Fred van der Ende

Maar door het gebruik van het romantische begrip komen we als band soms op verrassende composities. Door het gebruik van creativiteit en intuïtie proberen wij dingen uit die de band niet kan verklaren op basis van logica en regels, maar toch goed klinken. Daarnaast kan ik heerlijk genieten van nummers, zonder ze ‘kapot’ te analyseren.

Beide denkbeelden zijn dus bruikbaar en vullen elkaar aan. Ook hebben ze allebei hun eigen schoonheid. Dat komt bij mij duidelijk naar voren in het judo. Als voorbeeld is het ju-no-kata natuurlijk prachtig om naar te kijken. Het gracieuze samenspel heeft een mediterende werking. Het romantische begrip.

Als ik de details bestudeer, dan kan ik daar ook helemaal in opgaan. De complexe harmonie tussen aanval en verdediging die worden gedemonstreerd kunnen prachtig worden geanalyseerd. Er is een prachtige controle en eenvoud. Het klassieke begrip. Door deze details wordt voor mij ook de buitenkant van het kata mooier.

Dit is de reden dat sommige judoka kata in eerste instantie afschuwelijk vinden. Ze zien een mooie vorm aan de buitenkant. Ze gaan enthousiast het kata bestuderen en worden opgegeven moment ‘lastig’ gevallen met allemaal details zoals afstanden. Zonder het direct te begrijpen verliest het kata haar charme voor deze judoka.

Er zullen ook judoka zijn zonder interesse in de vorm aan de buitenkant en die gelijk de onderliggende principes willen doorgronden. Het kata ontleden en begrijpen hoe het werkt. Als er niet voldoende aandacht is voor de details, verliest het kata haar charme voor deze judoka. In beide situaties kan bewustwording van het klassieke en romantische begrip de leerling en meester enorm helpen.

Het begrip van klassiek en romantiek heeft mij in ieder geval veel gebracht. Beide denkbeelden integreren is zeker mogelijk en wenselijk, maar kan een uitdaging zijn. Bewust zijn van de twee denkbeelden is een praktisch begin. Ik kan hierdoor meer genieten van bijvoorbeeld muziek en judo. Ook heb ik meer begrip gekregen voor mensen die geen interesse hebben in details van bijvoorbeeld kata of juist alleen maar aandacht hebben voor details.

Dus ja, je kunt nog steeds genieten als je ‘alle’ details kent! Sommige dingen worden mooier als je de details kent. En sommige dingen zijn mooier zonder kennis van de details.

Geef een reactie